W 2009 roku Inspekcja Handlowa skontrolował w sumie 1521 stacji paliw. Kontrole, jak co roku przeprowadzone zostały w dwóch trybach: losowym oraz na podstawie informacji o złym paliwie. Istotą kontroli losowych jest zbadanie jak duża część spośród wszystkich stacji paliw sprzedaje produkty, który nie spełniają norm. To właśnie dzięki tym wynikom wiadomo na jaką skalę występuje problem sprzedaży paliwa złej jakości. Oprócz badań w systemie losowym, równolegle prowadzone są kontrole stacji wybranych na podstawie informacji o złym paliwie. Podstawą do przeprowadzenia takiej kontroli są skargi kierowców, informacje z policji oraz negatywne wyniki poprzednich kontroli.
Paliwo najwyższej próby
Spośród 1521 niemal połowa, bo 747 stacji zostało skontrolowanych w trybie losowym zaledwie w 23 przypadkach stwierdzono, że paliwo nie spełniało obowiązujących wymagań jakościowych, co stanowi 3,08 proc. (w 2008 roku odsetek ten wynosił 4,2 proc.). Norm nie spełniało 12 próbek oleju napędowego, co stanowi 3,75 proc. oraz 11 próbek benzyn (2,59 proc.) W trybie „skargowym” skontrolowano natomiast 774 stacji pobierając 1394 próbki. 68 próbek paliw ciekłych nie spełniało wymagań jakościowych, co stanowi 4,88 proc całości. (6,18 proc. w 2008 roku). W ramach tego norm nie spełniało 48 próbek oleju napędowego (6,65 proc.) i 20 próbek benzyn (2,98 proc.).
Inspekcja handlowa skontrolowała również 28 hurtowni, z których pobrano 35 próbek oraz 62 producentów i magazynujących paliwa, skąd pobrano 87 próbek. Przeprowadzone kontrole wykazały, że 4 próbki oleju napędowego, pobranego do badań w hurtowniach nie spełniało wymagań jakościowych, co stanowi 3,28 proc. próbek zbadanych w tym zakresie (4,44 proc. próbek olejów). W 2008 roku norm nie spełniało 1,37 proc. próbek paliw pobranych w hurtowniach.
Nie wszędzie jednakowo
Jak wynika z raportu UOKIK, w którym przedstawione zostały wyniki kontroli za 2009 rok najwięcej nieprawidłowości na stacjach paliw odnotowano w województwie lubelskim, gdzie procentowy udział paliw niespełniających wymagań jakościowych wynosił aż 7,69 proc. Najlepiej było w województwie lubuskim gdzie nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości. Zgodnie z danymi urzędu udział procentowy paliw niespełniających wymagań jakościowych na stacjach wylosowanych do kontroli w woj. lubelskim wynosił aż 7,69 proc. Na stacjach wybranych na podstawie informacji o złym paliwie wskaźnik ten wynosił 6,67 proc. Słabe wyniki odnotowano również w województwie pomorskim – norm nie spełniało 7,14 stacji skontrolowanych w trybie losowym i 4,23 proc. stacji skontrolowanych na podstawie informacji o złym paliwie. Z kolei w województwie lubuskim oraz w województwie opolskim żadna ze skontrolowanych w systemie losowym placówek nie sprzedawała paliwa złej jakości. Dla systemu ”skargowego” udział stacji wynosił odpowiednio 10 proc. i 16,67 proc. Jak podkreślają autorzy raportu procent zakwestionowanych próbek paliw na stacjach w poszczególnych województwach był dość wyraźnie zróżnicowany i różnił się także w zależności od sposobu doboru podmiotów do kontroli.
Problemy z siarką
Spośród wszystkich kontroli oleju napędowego w 2009 roku najczęściej kwestionowanym parametrem była zawartość siarki w paliwie. Aż 26 próbek zostało z tego powodu zakwestionowanych. W roku 2008 i 2007 było to odpowiednio 10 i 30 próbek. Innym często powtarzającym się problemem była również temperatura zapłonu. W 2009 roku aż 24 próbki nie spełniały tego parametru. W 2008 roku było to 79, a w 2007 29 próbek. W przypadku benzyn silnikowych najczęściej kwestionowanym parametrem były różne punkty destylacji -18 próbek, wobec 22 próbek w 2008 roku i 41 próbek w 2007 roku. Problemem stosunkowo często okazywała się również badawcza liczba oktanowa (RON), która nie odpowiadała normom w 10 przypadkach. W 2008 roku było to 21, a w 2007 25 przypadków.
Autorzy raportu UOKiK na temat jakości paliw w 2009 roku podkreślają, że w dalszym ciągu wśród kwestionowanych próbek paliw ciekłych zdecydowanie dominują próbki oleju napędowego. Podobnie było w latach 2004 -2006, jedynie w roku 2007 nieznacznie dominowały próbki benzyn. Zwracają oni również uwagę na to, że w porównaniu z latami 2004-2006 na niższym poziomie utrzymuje się liczba próbek kwestionowanych z uwagi na przekroczoną zawartość siarki, tak w oleju napędowym, jak również w benzynach. Podobnie jak w latach 2007 – 2008 przypadki kwestionowania zawartości siarki nie były już tak liczne i zdecydowanie dominujące, jak w latach 2004 – 2006. W roku 2009 zarejestrowano 32 tego rodzaju nieprawidłowości (26 w oleju napędowym i 6 w benzynach). Stwierdzone przekroczenia zawartości siarki wahały się od 11,6 do ponad 500 mg/kg przy normie max. 10 mg/kg (2005 rok: 5429 mg/kg, rok 2006 – 8288 mg/kg, w 2007 roku – 1418 mg/kg, rok 2008 – 833 mg/kg przy normie max. 50 mg/kg.
W porównaniu do lat ubiegłych nastąpił również zdecydowany spadek zawartości siarki w próbkach paliw ciekłych (prawie 93 proc. próbek oleju napędowego oraz niemal 94 proc. próbek benzyn zawierało poniżej 10 mg/kg).
Paliwo czyste jak LPG
W 2009 roku Inspekcja Handlowa przeprowadziła również 841 kontrole gazu płynnego na stacjach, na których jest on oferowany. 645 Kontroli przeprowadzonych było w trybie losowym, a 196 na podstawie informacji o złym paliwie. Zgodnie z raportem przygotowanym przez UOKiK spośród próbek pobranych w systemie losowym zaledwie 4 nie spełniało norm, co stanowiło 0,78 proc. W kontrolach przeprowadzonych na podstawie informacji o złym paliwie wymagań jakościowych nie spełniało 5 próbek gazu LPG (2,55 proc.). Inspekcja Handlowa.
Najwięcej nieprawidłowości na stacjach oferujących autogaz stwierdzono w województwie lubuskim. Paliwo złej jakości sprzedawano na 6,25 proc. stacji.
Pod względem jakości LPG nienajlepiej wypadły również: województwo lubelskie (2,27 proc. kontroli przeprowadzonych w trybie losowym) oraz śląskie (2,04 proc.). W przypadku pozostałych województw kontrole nie wykazały nieprawidłowości.
Badania przeprowadzone na podstawie skarg kierowców, informacji z policji oraz negatywnych wyników poprzednich kontroli wykazały, że paliwo niespełniające norm sprzedawano na 7,14 proc. stacji w woj. dolnośląskim, 5 proc. stacji w woj. łódzkim, 4,76 proc. stacji w woj. mazowieckim i 16,67 proc. stacji w woj. śląskim.
Podobnie jak w przypadku paliw ciekłych procent zakwestionowanych próbek gazu LPG na stacjach w poszczególnych województwach był także zróżnicowany i różnił się w zależności od sposobu doboru podmiotów do kontroli.
