CASE: Luka w VAT w Polsce może wzrosnąć do 14,5 proc. w 2020 r.

Udostępnij artykuł
W wyniku recesji spowodowanej pandemią COVID-19, luka w VAT w Polsce w 2020 r. może wzrosnąć o około 4,9 pp. w stosunku do 2019 r., czyli do 14,5 proc. wartości teoretycznych zobowiązań. Po okresie stopniowego spadku jej udziału, luka może więc wzrosnąć powyżej wartości szacowanej dla 2017 r. (wyniosła wówczas 14,3 proc.) i może być wyższa niż luka unijna – 13,7 proc. (164 mld EUR) – wynika z prognoz opublikowanych w najnowszym raporcie CASE pt. „Analiza ilościowa luki w VAT w krajach UE”, przygotowanym na zlecenie Komisji Europejskiej.

Pandemia COVID-19 nie tylko znacząco obniży wzrost gospodarczy państw UE (według szacunków Komisji Europejskiej, w Polsce w 2020 r. wzrost gospodarczy będzie ujemny i wyniesie -4,6 proc., a w UE -7,4 proc.), ale również negatywnie wpłynie na ściągalność VAT i całkowite przychody podatkowe.

– Spadek aktywności gospodarczej i problemy z płynnością finansową, przyczyniają się do problemów wielu przedsiębiorstw w realizowaniu ich zobowiązań podatkowych i jednocześnie mogą nasilić bodźce do nieprzestrzegania przepisów podatkowych – mówi dr Grzegorz Poniatowski, dyrektor naukowy ds. polityki fiskalnej w CASE i kierownik zespołu przygotowującego raport.

Przedstawione w raporcie dane za 2020 r. są prognozami, a dane za rok 2019 oparte są o uproszczoną metodę szacunków. Ze względu na opóźnienia w dostępności danych, w raporcie możemy przedstawić pełne dane za rok 2018. Wynika z nich, że luka w VAT w Polsce spadła o 4,3 pp. i wyniosła 9,9 proc. Według naszych wyliczeń straty polskiego fiskusa z tytułu VAT wyniosły w 2018 r. blisko 19 miliardów złotych (4,45 mld euro). Obserwujemy jednak, że po znaczących spadach luki od 2015 r., tempo jej zamykania zaczyna istotnie spowalniać. W 2019 r. szacujemy, że luka w Polsce pozostanie na podobnym poziomie jak w 2018 r.

Z raportu CASE wynika także, że dochody państwa z VAT wzrosły o 11,4 proc. w 2018 r. w porównaniu do 2017. Większe wpływy do budżetu z tytułu tego podatku, to rezultat dwóch czynników: o 5,1 proc. wzrosła ściągalność VAT i o 6,4 proc. wzrosła podstawa opodatkowania (składa się na nią m.in. konsumpcja i częściowo inwestycje). Na podstawie tych danych również widzimy, że dalsze wzrosty ściągalności VAT w Polsce są coraz bardziej ograniczone.

STACJA BENZYNOWA & CONVENIENCE STORE
– CZERWIEC 2020 
> kliknij, aby się zapoznać się z pełnym wydaniem <

– Istotnym komponentem luki w VAT jest szara strefa, którą w warunkach światowych problemów gospodarczych bardzo trudno będzie zredukować. W krajach o najniższym odsetku luki w VAT, takich jak Szwecja czy Finlandia, udział szarej strefy w gospodarce jest zdecydowanie mniejszy niż np. w Polsce – mówi Grzegorz Poniatowski.

Jeśli chodzi o lukę w VAT w 2018 r. w państwach UE, to trend spadkowy widoczny jest niemal we wszystkich krajach. Do budżetów 28 państw UE nie trafiło łącznie 140 mld euro z tytułu VAT (luka zmniejszyła się o 0,9 mld euro w porównaniu do 2017 r.). W ujęciu procentowym oznacza to spadek luki z 11,5 proc. w 2017 r. do 11 proc. w 2018 r. Z szybkich szacunków wynika, że w 2019 r. unijna luka w VAT zmniejszy się do 9,6 proc.

Luka w VAT to różnica między zobowiązaniami z tytułu VAT, a tym co rzeczywiście wpływa do budżetu państwa. W skład luki wchodzi szereg zjawisk, w tym unikanie opodatkowania, uchylanie się od płacenia podatków oraz nadużycia, które w ostatnich latach w Unii Europejskiej przybrały formę tzw. karuzeli VAT-owskich, wykorzystujących ciąg powiązanych podmiotów, firmy słupy i opodatkowanie stawką zerową handlu wewnątrzwspólnotowego.

Do oszacowania luki w VAT wykorzystano dane z rachunków narodowych i szczegółowe dane pochodzące z krajów członkowskich. Metodologia badania została ulepszona i dopracowana przez lata i oferuje obecnie najlepszą kombinację szacunków luki VAT pod względem kosztów i dokładności. Tegoroczny raport zawiera także tzw. „szybkie szacunki” dot. luki w VAT w 2019 r. i prognozy na 2020 r.

Raport pt. „Analiza ilościowa luki w VAT w krajach UE” został przygotowany w ramach projektu pod tym samym tytułem, zleconego przez Wydział Podatków i Unii Celnej (DG TAXUD) Komisji Europejskiej. Nad raportem pracowali eksperci CASE: Grzegorz Poniatowski (lider projektu), Mikhail Bonch-Osmolovskiy i Adam Śmietanka.

© BROG B2B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k.
Dalsze rozpowszechnianie powyższego materiału jest zabronione.

Opublikowano: 11.09.2020
Aktualizacja: 11.09.2020