Skuteczna walka z szarą strefą w obrocie paliwami

Udostępnij artykuł

PKN Orlen szacuje, że w ciągu ostatnich dwóch lat legalny rynek oleju napędowego (ON) w Polsce powiększył się o ok. 30 proc. Było to możliwe dzięki przygotowanym i wdrożonym przez premiera Mateusza Morawieckiego przepisom w zakresie eliminowania szarej strefy w obrocie paliwami.

– Wprowadzony przez rząd tzw. pakiet paliwowy miał na celu ograniczenie szarej strefy w branży paliwowej. Pomijając efekt wzrostu gospodarczego szacujemy, że dzięki skutecznej walce z szarą strefą legalny rynek oleju napędowego (ON) powiększył się o ok. 30 proc., co było jednym z głównych czynników pozytywnie wpływających na wyniki finansowe GK Orlen w okresie ostatnich dwóch lat. Licząc łącznie od drugiego kwartału 2016 roku do drugiego kwartału 2018 roku przychody Grupy wzrosły o 38 proc. – powiedział Robert Czekaj, dyrektor wykonawczy PKN Orlen, ds. zarządzania łańcuchem dostaw.

Utrzymanie tej pozytywnej tendencji jest możliwe dzięki obecnym działaniom legislacyjnym na poziomie rządowym. Umożliwiają one sprawną i efektywną egzekucję dotychczasowych i nowych przepisów. To pozytywnie wpływa na poziom generowanych przychodów i zysków wszystkich stacji paliw, w tym sieci Orlen.

W związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem na paliwa na rynku polskim, obecny zarząd PKN Orlen, pod kierownictwem Daniela Obajtka, podjął decyzję o zwiększeniu importu paliw z europejskich rafinerii Grupy Orlen. To umożliwiło maksymalne wykorzystanie instalacji należących do GK Orlen i pozytywnie wpłynęło na wyniki generowane przez spółki Grupy.

Rok 2017, był pierwszym, w którym od początku funkcjonowały przepisy „pakietu paliwowego”. Efektem był przekraczający oczekiwania bardzo dynamiczny, aż 20 proc. wzrost konsumpcji. Nie był związany z klasycznymi czynnikami wpływającymi na popyt, takimi jak wskaźniki gospodarcze czy zmiany struktury floty samochodowej. Wzrost legalnej sprzedaży paliw udało się utrzymać, na czym zyskała cała branża, nie tylko PKN Orlen.

Doświadczenia ostatniego roku wskazują na poprawę skuteczności działania administracji w zakresie egzekucji wprowadzanych przepisów co ma kluczowe znaczenie dla rynku.

Z początkiem 2018 r. weszła w życie ostatnia nowelizacja ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Wdrożone przepisy przyczyniły się do zwiększenia ilości paliw odnawialnych zawartych w paliwach transportowych zużywanych w Polsce, ujednoliciły ofertę produktową i uszczelniły rynek. Kolejnym elementem ustawowym, który przyczynia się do utrzymywania procesu eliminowania szarej strefy z rynku paliwowego jest przyjęty w połowie br. projekt ustawy rozszerzający system SENT o transport kolejowy.

Rosnący udział szarej strefy w rynku paliw był jednym z kluczowych problemów ich producentów w ostatnich latach. W latach 2012-2016 nie było żadnych przesłanek, które uzasadniałyby tak niski poziom konsumpcji jaki był oficjalnie raportowany. Porównanie trendu konsumpcji pomiędzy latami 2011 i 2017 wskazuje, że faktyczna konsumpcja ON w latach 2012-2016 musiała być zdecydowanie wyższa. To oznacza, że szara strefa w szczytowym okresie tj. latach 2014-2015 prawdopodobnie przekraczała 3 mln ton tj. ponad 20 proc. rynku.

Według oficjalnych danych Agencji Rynku Energii konsumpcja oleju napędowego w latach 2015-2018 wzrośnie o ok. 43 proc., przy wzroście PKB o ok. 13 proc. w tym samym okresie. Pomijając efekt wzrostu gospodarczego szacujemy, że dzięki skutecznej walce z szarą strefą legalny rynek ON powiększył się o ok. 30 proc. w tych latach.

STACJE PALIW – SPRZEDAŻ DETALICZNA – RAPORT 2018
> kliknij, aby się zapoznać się z pełnym wydaniem <

Pierwszy pakiet paliwowy (Zmiany w VAT) wprowadzono w sierpniu 2016 roku. Historia „uszczelniania” rynku wyglądała następująco:

„Pakiet paliwowy” – ustawa z dnia 7 lipca 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2016 r. Głównym celem tej ustawy było zapobieganie wyłudzaniu podatku VAT w wewnątrzwspólnotowym obrocie paliwami ciekłymi oraz ograniczenie negatywnego wpływu tego procederu na funkcjonowanie rynku paliw płynnych. Nowelizacja wprowadziła przyspieszony VAT – musi być on zapłacony w ciągu 5 dni od przywozu paliwa do kraju, a nie miesiąc lub kwartał po sprzedaży. Wymogiem wprowadzonym przez ustawę jest również to, aby koncesje na obrót paliwami z zagranicy przyznawane były wyłącznie podmiotom, które mają w Polsce siedzibę lub oddział.

„Pakiet energetyczny” – ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa weszła w życie z dniem 2 września 2016 r. Akt wprowadził silny nadzór administracji nad pierwszą podażą paliwa na rynek, wprowadzono do ustawy prawo energetyczne dwie kategorie podmiotów przywożących do Polski paliwa spoza granic kraju tj. 1) przedsiębiorstwo energetyczne na podstawie koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą lub 2) podmiot przywożący. Zaostrzono wymagania w zakresie uzyskania oraz utrzymania koncesji na wytwarzania paliw ciekłych oraz koncesji na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą. Włączono przedsiębiorców logistyki paliwowej w proces weryfikacji klientów i legalności pochodzenia paliw w procesie jego podaży na rynek. Co do zasady, regulację rynku oparto o maksymalną jawność i transparentność danych o rynku i podmiotach rynkowych oraz gromadzonych i przetwarzanych przez organy administracji co sprzyjać ma jego transparentności oraz budować mechanizmy samoregulacji rynku opartą o weryfikację podmiotów działających na rynku paliw ciekłych przez samych uczestników rynku. Ustawa wprowadziła silną kompetencję kontrolną prezesa URE.

Ustawa wprowadziła instytucję obligatoryjnego blendingu biokomponentów (50 proc. realizacji NCW w skali roku) do paliw ciekłych od dnia 1 stycznia 2017 r.

Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw.

Ustawa począwszy od dnia 1 stycznia 2018 r. wprowadziła obligatoryjny blending kwartalny biokomponentów do paliw ciekłych.

„SENT” – ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów.

Ustawa weszła w życie z dniem 14 kwietnia 2017 r. Na jej mocy podmioty gospodarcze zostały zobligowane do zgłaszania do rejestru zgłoszeń SENT przewozów towarów tzw. „wrażliwych” (paliwa, alkohol, oleje roślinne), dokonywanych po drogach publicznych i sieci kolejowej.